De overgang tussen de huid, met belangrijke pijnzenuwen, en het darmslijmvlies ligt enkele centimeters diep in het anaal kanaal. De anale fissuur of aarskloof is een scheur in deze gevoelige zone. De oorzaak is meestal een verwonding door bijvoorbeeld moeilijke stoelgang. Deze scheur veroorzaakt een verhoogde spanning (spasme) van de inwendige sluitspier, waardoor verminderde bloedsvoorziening en slechte heling.

Fissuren kunnen soms echter een andere oorzaak dan een verwonding hebben, zoals een ontstekingsziekte van het darmslijmvlies (b.v. Ziekte van Crohn), kanker, een sexueel overdraagbare ziekte (SOA), …

Acute Fissuur

Bij een recente scheur dient vooreerst de constipatie aangepakt te worden met dieetmaatregelen (vezels: Psyllium, Colofiber) of laxativa (Movicol, Laxoberron, Dulcolax).
Daarnaast is het belangrijk de pijn aan te pakken zodoende dat het reflexmatige aanspannen van de sluitspier kan verminderd worden. Op die manier wordt de wonde terug beter doorbloed en kan deze sneller helen. Dit kan met de gekende pijnstillers (Dafalgan, Ibuprofen) of ovv een lokale zalf (Lidocaïne).
Wat de overmatige spierspanning betreft kan er ook aanvullend een zalf gebruikt worden die de sluitspier ontspant (Dilthiazem zalf, Isosorbidedinitraat zalf, Rectogesic). Ook lauwwarme zitbadjes verzachten de pijn, ontspannen de sluitspier en toegevoegde Kamille (Camillosan) werkt hierbij ontsmettend.
Bij dit type fissuur is heelkunde normaal niet nodig.

Typisch voor een acute fissuur, niet ouder dan zes weken, is de stekende hevige pijn bij en tot verschillende uren na de ontlasting. Mogelijks is er bij de ontlasting ook wat helder rood bloedverlies. Verder zijn er eventueel klachten van een drukkend gevoel met moeilijke stoelgang.

Adequate pijnstilling staat voorop door middel van systemische pijnstillers zoals paracetamol en ibuprofen. Ook warmte is een heel efficiënte pijnstiller, doordat het de sluitspieren relaxeert en het krampend gevoel doet verdwijnen. Warme zitbaden en kersenpitkussens kunnen hierbij zeer nuttig zijn. Ook voorkomt de pijnstilling ‘ophoudgedrag’, hetgeen de stoelgang in de dikke darm alleen maar doet verharden.

Ook een vlotte stoelgangspassage is essentieel. Daarbij is zowel de toilethouding (voetenbankje) als de duur (beperkt), maar ook de consistentie van de stoelgang van belang. Indien een vezelrijk dieet niet voldoende is, dienen laxativa genomen te worden samen met voldoende vochtinname.
Naast gewone helende, verzachtende en/of ontsmettende zalven worden vaak speciale zalven voorgeschreven die de sluitspier doen ontspannen. Deze producten worden dikwijls door de apotheker bereid en dienen frequent gesmeerd te worden.  

 

Chronische Fissuur

Bij niet heling evolueert ze naar een minder pijnlijke chronische fissuur met verdikte wondranden, eventueel een verdikt huidflapje en in de aars één of meerdere bolletjes (papillen).

Mogelijk kan er een ontsteking (abces) ontstaan met aanhoudende pijn en soms etterverlies (fistel).

Meestal zijn in deze fase reeds alle bovenstaande maatregelen vruchteloos geprobeerd en wordt een operatie aangeraden. []

Bij de ingreep worden de fissuur met haar wondranden en de eventuele huidaanhangsels en anale papil weggesneden. Ter behandeling van de te hoge spanning (spasme) van de inwendige sluitspier bestaan er twee methoden: het beperkt insnijden van de interne sluitspier (sfincterotomie) of de spier inspuiten met een tijdelijk spierverlammende stof (botulinetoxine). Het nadeel van de sfincterotomie is het beperkt, maar wel permanent beschadigen van de sluitspier, maar heeft anderzijds een nog iets grotere slaagkans dan de injectie.

Het botulinetoxine (Botox®), werkt 3 tot 6 maanden. Dit is meestal de ruim de tijd die nodig is om de wonde te doen helen en beschadigt de sluitspier niet. Wel kan je soms tijdelijk last hebben van incontinentie voor wind. Botox® is niet terugbetaald, m.a.w. vallen de kosten (+/- 85€) hiervoor ten laste van de patiënt.

De efficiëntie is in beide gevallen hoog. We verwachten met dergelijke ingrepen een definitieve oplossing, al kunnen we dit niet volledig garanderen.

Na deze operatie zal je mogelijk nog een paar weken last of ongemakken ervaren, meestal minder uitgesproken dan voor de operatie.

Hemorroïden

Hemorroïden of aambeien zijn van nature bij iedereen in beperkte mate aanwezig: aan de binnenzijde betreft het een drietal trosjes van aders die de water- en luchtdichte afsluiteng van de anus garanderen.
Aan de buitenzijde betreft het oppervlakkige adertjes onder de huid, randvenen genaamd.

Doorgaans gaan de buitenste aambeien eerder pijnlijke harde klontertjes vormen bij een acute hoge druk (hoesten, bevallen)

• Buitenste hemorroïden:

Doorgaans gaan de buitenste aambeien eerder pijnlijke harde klontertjes vormen bij een acute hoge druk (hoesten, bevallen)
Soms houdt men hier achteraf een huidflapje of ‘marisk’ aan over, die hygiënsich erg kan storen.

 

• Binnenste hemorroïden:

Deze zijn meestal eerder het gevolg van chronisch persen voor ontlasting of andere oorzaken van chronisch hoge druk in de buik (obesitas, leverlijden, zware fysieke job…)
Hierdoor gaan de binnenste bloedvaten alsmaar meer uitpuilen, soms ook hevig bloeden en al wat zeldzamer tromboseren.

We onderscheiden hier 4 gradaties

Graad 1 : Normale aambeien, eventueel bloedend bij anamnese

Graad 2: Uitstulpend bij ontlasting, maar keren spontaan terug

Graad 3: Uitstulpend bij ontlasting en enkel terugkerend bij manueel duwen

Graad 4: Spontaan uitstulpend en niet meer terug te duwen (prolaps)

Behandeling:

Afhankelijk van de last die de aambeien geven zijn er verscheidene opties:

A) Scleroseren
Principe : inspuiten van een sclerotische stof die de aders doet opdrogen (zoals bij beenspatader)
Behandeling: kan ambulant gebeuren en is niet pijnlijk, maar dient wel enkele malen herhaald te worden.
Complicaties: Geen, behoudens snel recidief

B) Lasering

Principe: door middel van een LASER-fiber en toestel worden de aambeien aangeprikt en binnenin dichtgeschroeid. Er is een onmiddellijk krimpend effect, maar de gehele verlittekening kan tot 8 weken duren.
Behandeling: Deze ingreep wordt in dagziekenhuis uitgevoerd, onder algehele of spinale anesthesie en is weinig pijnlijk achteraf, met enkele kleine wondjes. Dit is bij uitstek een goede ingreep voor personen onder bloedverdunners, gezien deze ingreep geen grote wondes maakt.
Complicaties: Geen schade aan structuren rondom.

C) Rubber Band Ligaturen Of “Barron Ligaturen”

Principe: Net boven de oorsprong van de trosjes aambeien wordt een elastiekje afgeschoten om zowel de toevoerende bloedvaten af te snoeren, als een littekenreactie te verkrijgen waardoor de aambei zowel zal verschrompelen als omhoog trekken.
Behandeling: Deze ingreep gebeurt ambulant op consultatie, zonder verdoving. Vooral een gevoel van aandrang kan enkele uren aanhouden. Klassieke pijnstilling moet evenwel volstaan. Successen tot 70-80% worden hiermee bereikt bij matige hemorroïden, hoewel soms meerdere sessies nodig zijn.
Complicaties: Een drukgevoel de eerste 24 uur is normaal, maar pijnlijk mag het niet zijn. In dat geval wordt het rekkertje vervroegd verwijderd. Zeldzaam ontwikkelt zich een fors spasme van de bekkenbodem met plas moeilijkheden (vooral bij mannen).